DEMODEX

Viêm da do Demodex là bệnh gây nên bởi một loại côn trùng chân khớp, ký sinh tạm thời ở nang lông, gần nang lông, tuyến bã, trên vảy da ở người và động vật.

1.Hình thể:

Gồm đầu, cổ, cơ thể và đuôi. Demodex ký sinh ở nang lông những vùng da mỡ, đặc biệt là ở trán, má, hai bên mũi, lông mi. Có 2 loài Demodex thường gặp ký sinh trên da người:

• Loại dài: Demodex folliculorum thường ký sinh ở nang lông, tóc.

Demodex ký sinh tại nang lông

• Loại ngắn: Demodex brevis thường ký sinh ở tuyến bã.

Khi trưởng thành D.folliculorum có chiều dài 0,3-0,4 mm, D.brevis 0,15-0,2mm, có bốn cặp chân ngắn gần khu vực đầu và cổ. Chỉ có ba cặp chân ngắn gần khu vực đầu khi còn là ấu trùng hoặc nhộng.

Chu kỳ sống của Demodex có năm giai đoạn: trứng, ấu trùng, tiền thanh trùng, thanh trùng và con trưởng thành. Mất khoảng 3-4 ngày từ giai đoạn trứng đến tiền thanh trùng, khoảng 7 ngày từ thanh trùng phát triển thành con trưởng thành.

Demodex thường sống thành đôi, vòng đời trong khoảng thời gian 18-24 ngày trên vật chủ của nó. Con cái đẻ 20-24 trứng trong nang lông.

Demodex folliculorum con cái ngắn hơn và tròn hơn con đực. Cả hai đều có bộ phận sinh dục ngoài. Sau khi giao cấu ở trên bề mặt của da, chúng đi sâu vào bên trong da và đẻ trứng ở nang lông hoặc tuyến bã, mang theo vi khuẩn và bài tiết ra chất thải, chết ở trong da ngay sau khi đẻ trứng.

Sau khi chết, xác của chúng hóa lỏng và phân hủy trong da, và gây ra phản ứng dị ứng ở một số bộ phận của các mô da.

2. Đường lây:

Demodex lây trực tiếp khi tiếp xúc hoặc có thể là do bụi có chứa trứng bám vào da, hoặc sử dụng đồ dùng chung, hôn, cọ má, sử dụng khăn chung.

Yếu tố thuận lợi để Demodex phát triển và gây bệnh là:

• Da tiết bã nhờn nhiều, da mặt bẩn, thương tích xây sát, môi trường độ ẩm.
• Sử dụng mỹ phẩm kích ứng,…

3. Lâm sàng:.

3.1. Phát hiện phản ứng dị ứng: Demodex làm tắc nghẽn các nang và ống dẫn của tuyến bã nhờn làm tăng sản biểu mô.

3.2. Các loại tổn thương gây ra bởi Demodex:

• Đám đỏ da
• Mụn mủ
• Sẩn đỏ
• Giãn mạch
• Rụng lông mày, lông mi, tóc
• Viêm bờ mi, ngứa, rát vùng tổn thương.
• Cảm giác kiến bò trên da mặt: Nguyên nhân là do vi khuẩn giao phối trên bề mặt da, thường xuất hiện trên trán, mũi, má.

Mụn mủ, sẩn đỏ từ bệnh nhân tại Viện

Có những trường hợp nhiễm Demodex mà không có biểu hiện lâm sàng.

4.Chẩn đoán :

• Viêm nang lông dạng vảy phấn (thể nhẹ nhất): thương tổn là đám da đỏ, bề mặt có những vảy da, nút sừng ở nang lông, bệnh nhân có cảm giác kiến bò trên da.
• Viêm da Demodex dạng trứng cá. 
• Trứng cá đỏ thể u hạt (ít gặp, thường gặp ở những người bị suy giảm miễn dịch).

BS. Võ Bùi Cao Thiện.

Tài liệu tham khảo:

1. Parvaiz Anwar Rather and Iffat Hassan. Human Demodex Mite: The Versatile mite of dermatological importance. PubMed Central® (PMC) is a free full-text archive of biomedical and life sciences journal literature at the U.S. National Institutes of Health’s National Library of Medicine (NIH/NLM).
2. https://www.impehcm.org.vn/noi-dung/cac-benh-do-con-trung-khac/demodex-ghe-than-dai.html.
3. https://www.factroom.ru/zhivotnye/demodex.
4. https://dermnetnz.org/topics/demodex.