Gần đây, Phòng khám Chuyên khoa Ký sinh trùng Tp.HCM thường xuyên nhận được rất nhiều những thắc mắc của các thai phụ hoặc bà mẹ còn cho bú về Giun đũa chó/mèo. Hôm nay, Phòng khám xin giải đáp những lo lắng thường gặp nhất của các bà mẹ mà chúng tôi nhận được:
Giun đũa chó/mèo (Toxocara canis/cati) KHÔNG LÂY TỪ NGƯỜI SANG NGƯỜI.
Đây là nỗi quan tâm của rất nhiều bà mẹ rằng giun đũa chó mèo có lây từ mẹ qua bé trong quá trình mang thai, có lây qua đường sữa mẹ hoặc lây từ người này sang người khác khi sống chung trong 1 gia đình được không?
Giun đũa chó/mèo tồn tại trong cơ thể người ở dạng ấu trùng, không thể phát triển thành giun đũa trưởng thành. Ấu trùng giun đũa chó/mèo không có khả năng lây bệnh. Giun đũa trưởng thành chỉ có trong cơ thể chó, mèo và có khả năng đẻ trứng lây bệnh. Bệnh nhân nhiễm giun đũa chó mèo là do nuốt phải trứng chứa phôi, khi vào cơ thể người, trứng nở ra ấu trùng và di chuyển trong máu gây nên các triệu chứng bệnh như mẩn ngứa, nổi dát sẩn, ấu trùng di chuyển dưới da…..
Hình ảnh vòng đời của giun đũa chó
Vì thế nguồn lây bệnh của giun đũa chó mèo là đất, thức ăn sống, đồ chơi….bị nhiễm trứng chứa phôi từ phân chó mèo mắc bệnh (đặc biệt là chó con) chứ không thể lây từ người sang người. Trong gia đình có nhiều người cùng mắc bệnh giun đũa chó mèo là do cùng tiếp xúc với nguồn lây bệnh.
Đối với bà mẹ đang mang thai, cơ thể mẹ sẽ sinh ra các kháng thể giúp bảo vệ thai kỳ, do đó ấu trùng giun đũa chó/mèo khó có thể xâm nhập qua màng nhau để gây bệnh cho trẻ cũng như lây truyền qua đường sữa mẹ. Hiện tại, có sự ghi nhận duy nhất trường hợp nhiễm Toxocara bẩm sinh ở 1 trẻ sinh non (nghiên cứu tại đại học Nam Brazil, 2015). Vì vậy, sự lây truyền bệnh giun đũa chó/mèo từ mẹ sang con là cực kỳ hiếm khi xảy ra.
2. Giun đũa chó mèo có gây tai biến trong quá trình mang thai (dọa sảy, sảy thai, dị tật thai nhi…) không?
Đã có ghi nhận về việc mắc bệnh giun đũa chó mèo làm tăng khả năng vô sinh do tắc ống dẫn trứng và nhiễm trùng khi nạo phá thai. Thai phụ mắc bệnh giun đũa chó/mèo cũng làm tăng nguy cơ sảy thai hoặc sinh non. Vì vậy, người mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ và thăm khám thường xuyên. Đáng mừng là, hiện nay chưa có ghi nhận nào về việc thai phụ bị nhiễm giun đũa chó/mèo (Toxocara canis/cati) khi mang thai sẽ gây dị tật thai nhi.
Tuy nhiên, rất nhiều bệnh nhân nhầm lẫn giữa giun đũa chó mèo (Toxocara canis/cati) và ký sinh trùng Toxoplasma gondii do tên gọi gần giống nhau. Khoảng 15-60% phụ nữ nhiễm Toxoplasma gondii có thể gặp các biến chứng như sảy thai, thai chết lưu, trẻ sinh ra bị dị tật, tổn thương các cơ quan nội tạng, đặc biệt là mắt và não bộ. Do đó, cần lưu ý tầm soát Toxoplasma gondii trước khi có ý định mang thai.
3. Mẹ đang mang thai/cho con bú có điều trị giun đũa chó mèo được không?
Các thuốc diệt ký sinh trùng thông thường hiện nay đều có tác động lên thai nhi và bài tiết qua đường sữa mẹ. Vì vậy bà mẹ đang mang thai hoặc đang cho con bú cần thận trọng khi điều trị bệnh giun đũa chó/mèo nói riêng và các bệnh ký sinh trùng nói chung. Cần tới bác sĩ chuyên khoa để điều trị và tư vấn, tuyệt đối không tự ý mua thuốc điều trị tại nhà sẽ xảy ra những hậu quả khôn lường.
BS.Nguyễn Thảo Phương